Önsöz
Biz okul öncesi eğitimine gönül vermiş eğitimciler olarak anne ve babaların dikkatini bu konuya çekmek istedik.
Sizin için hazırladığımız bu REHBER, çocuğunuzun eğitimi ve geleceği ile ilgili kararlarda yolunuza ışık tutacaktır.
Sizler bilinçlendikçe daha kaliteli eğitim talepleri artacak; bu hizmetleri veren merkezler daha iyi hizmet ve eğitim vermek için kendilerini olumlu yönde geliştireceklerdir.
Çocuklar en değerli varlıklarımız! O halde; onlar için okul öncesi ilk eğitim merkezini seçerken bu REHBER'den faydalanmanızı öneririz.
Özel Kanguru Gündüz Bakım Evi
Düşünerek, merak ederek, araştırarak, keşfederek, deneyerek, kazanarak, kaybederek, hissederek, uygulayarak, severek, yaşayarak varolan insana doğduğu andan itibaren gelişimini destekleyici, potansiyelinin en yüksek seviyede ortaya çıkmasına yardımcı, doğru olanakları sunmak için erken eğitimin önemi son derece açıktır.
0-6 yaş döneminin ise insanın gelişimindeki ehemniyeti ve bu yaşlarda edinilen bilgi ve yetilerin yerine konulamaz oldukları günümüzde tartışmasız bir gerçek olarak kabul edilmektedir.
Bu bilinçle,anne babaların rolü çocuklarının,onların gelişimlerini destekleyici ve teşvik edici,"iyi" eğitim veren okul öncesi eğitim
kurumlarına devam etmelerini sağlamakken; okul öncesi eğitim merkezlerinin görevi ise kendilerine devam eden ailelere ve çocuklarına en iyi eğitimi sunmayı amaçlamak olmalıdır.
Okul öncesi yaştaki çocukların eğitimine yönelik programların önemine ilişkin farkındalık her geçen gün daha da artmaktadır. Gelişimi destekleyici bir program,çocukların doğum öncesinden ilköğretim çağına kadar süregelen dönemin değişen gelişim basamaklarını göz önünde bulundurarak,onların ihtiyaçlarını karşılamayı hedeflemelidir.Ana amaç,çocukların sosyal,duygusal,fiziksel ve zihinsel gelişimlerini destekleyici deneyimleri onlara sunmak olmalıdır.
Okul öncesi eğitim merkezi güvenli,sağlıklı,eğitici bir ortama sahip olup;alan,materyal,malzeme,ilişkiler ve iletişimleri,ilginç,güvenilir
ve eğlenceli sunmalıdır ki çocukları oynamaya araştırmaya,keşfetmeye,deneyimlemeye ve öğrenmeye teşvik etsin ( Hohmann,Banet&Weikart,1983). Bir eğitim programının başarılı olup olmadığı,bu programın çocukların sosyo-psikolojik,sağlık ve beslenme açılarından gelişmelerine direkt olarak ne kadar katkıda bulunduğu ile ölçülür.
Okul öncesinde eğitim çocukların zihinsel ve sosyal kazançlarını kalıcı sağlayan etken,bakımdan ziyade kalite unsurudur.(Hechhhinger,1986)Yüksek kaliteli okul öncesi eğitim programı,içinde yer alan çocukların,ailelerin,öğretmenlerin ve idarecilerin ihtiyaçlarını karşılayan,fiziksel,sosyal,duygusal ve zihinsel gelişimlerinin ilerlemesine katkıda bulunan bir program olarak tanımlanmıştır.( The National Academy of Early Childhood Programs,1987).
"Kalitenin hangi unsurları çocuğun gelişimini etkiler ya da ilerletir?" Sorusunun cevabı ise;fiziksel ortam,müfredat,öğretmenler,
sağlık-bakım-güvenlik,aile katılımı ve değerlendirmedir.
Yani Yüksek Kaliteli hizmet vermek isteyen okul öncesi eğitim merkezlerinin bu belirlenmiş öğelere sahip olmaları gerekmektedir.
Fiziksel Ortam:
İç ve dış mekanlar,araştırmak ve öğrenmek için sunulan fırsatlarla en yüksek seviyede gelişimi ve büyümeyi teşvik edici olmalıdırlar.
(NAEYC,1987)
Müfredat:
Müfredatın dayandığı felsefe doğrultusunda hazırlanan ortamda çocuklar kendi başlattıkları öğrenme etkinlikleri ile kendilerine vermeleri gereken değerin farkına varıp benimsedikleri gibi,dünyada varolmak için kazanmaları gereken yetenekleri de geliştirirler.Bu nedenle,mevcut müfredatın çocukların aktif olarak öğrenme sürecine dahil olmalarını,gelişimsel seviyelere uygun etkinlikler ve materyaller deneyimlemelerinive yaşadıkları dünyada kendi ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda yol almalarını teşvik edici olmalıdır.
Öğretmenler:
Programda çocuk ihtiyaçları ve gelişimi hakkında bilinçli bireylerin yer almaları gerekmektedir.Merkez bünyesinde barındırdığı yetişkinler için hizmet içi eğitim uygulamalıdır.Yetişkin çocuk ilişkisi,çocuklara kendi ve başkaları hakkında anlayış geliştirme olanakları sunmalı; samimiyet,kişisel saygı,bireysellik,olumlu destek ve etkileşime dayalı olmalıdır.
Sağlık-Beslenme-Güvenlik:
Programın içeriği çocukların güvenliği ve sağlığını korumaya yönelik olup,büyümeleri ve gelişmelerini sağlayıcı dengeli beslenme
sunulmalıdır.
Aile Katılımı:
Veliler program içeriği hakkında bilgilendirilmeli ve aktif katılımları sağlanmalıdır.Aile ile olan iş birliği velileri çocuklarının eğitimi ile ilgili bilinçlendirmeye ve güçlendirmeye teşvik edici olmalıdır.
Değerlendirme:
Değerlendirmenin amacı eğitimsel deneyimlerin kalitesini sağlamaktır.İşlevi ise elde edilen geri dönüşüm bilgilerinin çocuğun,yetişkinin ve programın daha iyi gelişmesi adına kullanılmasıdır.
1.Okula geliş gidiş:
*Okulda çocuklar ne şekilde karşılanıp uğurlanıyorlar( güler yüz,hoşgeldin,yarın yine bekliyoruz,vs.)?
*Servis Mevcut mu?
*Serviste Hostes var mı?
*Servislerde emniyet kemeri mevcut mu?
*Servislerde acil durumlarda kullanılmak üzere yiyecek,su,vs. var mı?
*Çocukların servisi kullanmaya alışma süreçlerinde okul aile ile nasıl bir işbirliğine giriyor?
2.Yemekler-Kahvaltılar:
*Yemekler nerede yeniyor?
*Dengeli bir haftalık / aylık yemek listesi mevcut mu ve velilere dağıtılıyor mu?
*Her gün aynı saatte yemek yeniyor mu?
*Çocukların kendi kendilerine yemelerini teşvik edici bir ortam var mı?
3.Tercihiniz uykulu bir program ise:
*Uyku nasıl bir ortamda gerçekleşiyor ( ışık,ses,yataklar,vs.) ?
*Her gün aynı saatte uyuyorlar mı?
*Uyku esnasında yanlarında refakatçi var mı?
*Uykuya geçiş ne şekilde gerçekleşiyor (masal,hikaye okuma,müzik, vs.)?
*Uyku saatinde rahatlatıcı materyallere izin veriliyor mu(yumuşak oyuncak,süt biberonu,emzik,vs.)?
4.Tuvalet Eğitimi:
*Tuvaletler hijyenik bir görüntü sergiliyorlar mı?
*Lavabo ve klozetler çocuk boyu mu?
*Yeterli sayıda tuvalet ve lavabo var mı?
*Çocukların yaşlarına uygun olarak tuvalet ihtiyacı esnasında refakatçi mevcut mu?
*El yüz temizliği teşvik ediliyor mu?
*Çocuklar yaş gruplarına uygun olarak tuvalet temizlik konusunda kendi kendilerinin ihtiyaçlarını kendilerinin gidermeleri konusunda
teşvik ediliyorlar mı? (altlarını kendilerinin temizlemesi,tireyi çekme,el yıkama,kuruluma,vs.)
*Yaş grubuna uygun olarak tuvalet eğitimi ile ilgili aile ile ne gibi bir iş birliğine giriliyor?
5.Sınıf Alanı ve Eşyalar:
*Oyun alanı yeterince aydınlık mı?
*Oyun alanı yeterince ısıtılıyor mu?
*Oyun alanları düzenlenirken çocukların güvenliği göz önünde bulundurulmuş mu?
*sınıf alanı ve içerisinde barındıracağı çocuk sayısı 2 m - 2/1 çocuk orantısı ile düzenlenmiş mi?
*Oda farklı ilgi alanlarına bölünmüş mü?
*Oda düzeni çocuğun özgürce hareket edebilmesini teşvik edici mi?
*Mobilyaların bakımı iyi mi?
*Yeterli sayıda dolap,masa,sandalye var mı?
*Yeterli sayıda oyun ve eğitim malzemesi var mı?
*Oyun malzemeleri açık ve çocukların erişebileceği boyda raflara yerleştirilmiş mi?
*Oyun malzemeleri düzenli sınıflandırılmış ve çocukların özgürce kullanımlarını teşvik edici bir şekilde düzenlenmişler mi?(örn. etiketlendirilme)?
*Sınıfta koltuk veya yer minderleri sağlanmış mı?
*Çocukların faaliyetleri / sene içerisinde yapılan etkinliklerle ilgili fotoğraflar duvarlarda ve etrafta sergileniyor mu?
*Yetişkinlerin yapmış olduğu faaliyetlerle çocukların faaliyetleri dengeli bir şekilde sergilenmiş mi?
6.Eğitim Programı
*Tutarlı bir günlük eğitim programı var mı?
*Bu program sınıflarda görülebilir bir şekilde sergilenmiş mi?
*Eğitim programı kim / kimler tarafından hazırlanıyor?
*Eğitim programı çocukların zihinsel,sosyal,duygusal ve fiziksel gelişimini ilerletmek amacı ile dengeli bir şekilde hazırlanmış mı?
*Eğitim programı çocukları bağımsız olmaya ve araştırmaya teşvik ediyor mu?
*Eğitim programı öğretide,yetişkin - çocuk katkısını dengelemiş mi?
*Dil gelişimine yönelik malzemeler var mı ( kuklalar,kitap,lotto,memory,resimli kartlar,pano resimleri vs.)?
*Günlük program da dili geliştirici faaliyetler var mı?(sohbetler,şarkılar,soru,parmak oyunları,tekerlemeler dramatizasyon,vs)
*Günlük programda küçük kas sistemini geliştirici faaliyetler plalanıyor mu?
*Küçük kas sistemini çalıştırmaya yarayan malzemeler var mı?(boncuklar,düğmeler,legolar,yapbozlar,küçük yapı oyuncakları,makaslar,mum boyalar)
*Sanatı teşvik edici ve serbest kullanıma yönelik sanat malzemeleri var mı?
*Kum,kil, hamur ve artık materyaller gibi üç boyutlu malzemeler mevcut mu?*Müzik ve müziksel faaliyetler için zaman planlanmış mı?Materyaller var mı? *Yeri uygun bir şekilde kaplanmış blok alanı var mı? *Çeşitli boyutlarda ve şekillerde bloklar var mı?
*Blok oyunlarını genişletici ek malzemeler var mı? (örn:plastik,tahta insanlar ve hayvanlar,trafik araçları)
*Bu malzemeler bağımsız şekilde kullanılmayı teşvik edici bir şekilde sergileniyorlar mı?
*Günlük programda büyük kas gelişimine yönelik zaman ayrılmış mı?
*Büyük kas sistemi için hem içeride hem dışarıda yeterli alan sağlanmış mı?
*Büyük kas geliştirici malzemeler hayal gücünü de destekleyici ve esnek mi?
*Farklı beceri düzeyleri için farklı araç gereçler var mı?
*Dışarıda veya içeride kum/su oyunlarına uygun alan sağlanmış mı?
*Dramatizasyonu geliştirici faaliyetler için yeterli malzeme var mı (kuklalar,şapkalar,aksesuarlar,itfaiyeci,hemşire,polis gibi farklı kıyafetler,peruklar,v.b.)?
*Çocuğa dilediği malzemeler ve arkadaşlarla dilediği oyunu özgürce oynayabilme fırsatı veriliyor mu?
*Günlük plan içerisinde çocuklar büyüklü küçüklü farklı gruplarda deneyim kazanıyorlar mı?
*Çocukların farklı deneyimleri kazanmaları açısından değişik etkinlikler düzenleniyor mu? (geziler,tiyatrolar,partiler,farklı ziyaretçiler,vs.) *Okulda ki disiplin felsefesi ve yöntemleri nelerdir? *Çocukların alışma dönemlerinde uygulanan yöntemler nelerdir? *Acil durumlar için görev planı ve hazırlık var mı?
7.Çalışan Yetişkinler:
*Çocuklarınkinin dışında yetişkinlerin kullanbilecekleri tuvaletler,dolaplar,oturma grupları mevcut mu?
*Öğretmenlere hizmet içi eğitim var mı?
*Öğretmen toplantıları düzenleniyor mu?
*Öğretmenlerin Eğitim ve deneyimleri nelerdir?
*Sınıflardali öğretmen - çocuk oranı nedir?
8.Anne-Babalara sağlanan hizmetler:
*Anne-babalara anne-babalık veya sağlık gibi konularda bilgilendirici seminerler düzenleniyor mu?
*Veli toplantıları düzenleniyor mu?
*Programlarda velilere yer veriliyor mu?
*Okul-veli ilişkisini teşvik edici özel günler düzenleniyor mu?
9.Değerlendirme:
*Çocukların değerlendirmeleri ne şekilde sağlanıyor?
*Öğretmen değerlendirmeleri ne şekilde sağlanıyor?
*Kurum değerlendirmeleri ne şekilde sağlanıyor?